سید میرزا رضویان
سید میرزا رضویان
سید میرزا رضویان زاده‌ی ۱۳۰۶ در همدان و درگذشته‌ی ۲۷ خرداد ۱۳۸۱ به علت ابتلا به سرطان؛ معلم، نویسنده و بازیگر سینما و دانش‌آموخته‌ی رشته‌ی جامعه‌شناسی از دانشگاه تهران بود. «رابعه مدنی» معلم و از بازیگران سینما، تلویزیون و از فعالان فرهنگی همسر وی است و «امیر شهاب رضویان» فیلمنامه‌نویس، کارگردان سینما و بازیگر تئاتر و از فعالان فرهنگی، از فرزندان او است.
سید میرزا تا سال ۱۳۵۶ به عنوان معلم در مدارس راهنمایی و دبیرستان به تدریس مشغول بود و در چند فیلم (سه فیلم امیر شهاب رضویان یعنی مهره‌ریزان - خیال - سفر مردان خاکستری) و همچنین در فیلم پرستو (محمدرضا سرکانیان) نقش‌آفرینی کرد.
کتاب «داستان‌های زیر بازارچه نظربیگ» ۹ داستان کوتاه از سید میرزا رضویان از خاطرات نوجوانی و جوانی در دوران رضاشاه و جنگ دوم جهانی است که در یکی از محله‌های قدیمی همدان اتفاق افتاده و نویسنده آن را در ۷۳ سالگی به چاپ رساند. راوی داستان‌ها خود نویسنده است و در عین حالی که به برهه تاریخی خاصی از شهر همدان در محله نظربیگ می‌پردازد، توانسته به خوبی مناسبت‌ها و روابط فرهنگی و اجتماعی، مشاغل مختلف بازارچه و بسیاری از ویژگی‌های مادی و معنوی آن روزگاران را با زبان ادبیات داستانی به زیبایی بیان کند. در داستان کوتاه «اکبر بلند» فضای بازارچه را اینگونه توصیف می‌کند: «بوی سیر، سبزی و نعناع، پونه و گرمک زیر بازارچه، بوی مطبوع کباب با بوی آب پاشی روی کاهگل جلوی دکان های مخلوط می شد و چه عالمی داشت».
از سویی چون نویسنده معتقد است آدمی به گذشته تعلق دارد و با آن‌ها زندگی می‌کند، کوشش کرده است با دقت و وسواس و حوصله و آگاهانه، بسیاری از واژگان شیرین همدانی را که متاسفانه هر روز کمتر به کار برده می‌شود به مانند: دستکاسه (کاسه کوچک)، خزی (لومپن)، صنار (یک دهم ریال)، ارسی (پنجره)، دو بمبی (دو دستی بر سر زدن) و القاب افراد، چون: رمضانعلی دلاک، اکبر سه کله، اصول پیس، ابرایم بقال، عبدالله جین جیق (ریزه)، غلام عمه و صدها نمونه دیگر در این زمینه‌ها را در این مجموعه داستان‌ها به کار گیرد.
او در زمینه‌ی داستان‌نویسی از شاگردان جلال آل احمد بود.
گردآوری و نگارش:
#لیلا_طیبی (رها)
منابع
- یادی از «سید میرزا رضویان» نویسنده «داستان‌های زیر بازارچه نظر بیگ» - علی پاشا رجبلو.
@hamedannameh97
https://www.salamcinama.ir/profile/b9lafiy5sowh1k0
